Kỳ 27: Học nội quy trại giam.

          Nhập trại được khoảng 1 ngày, tôi được một người công an dẫn tới bệnh xá của trại để gọi là: "Kiểm tra sức khỏe" . Viên công an mang hàm đại ủy hỏi tên tuổi của tôi rồi ghi vào sổ, sau đó dẫn tôi sang phòng bên cho một cô gái đo huyết áp, đo xong lại dẫn tôi tới gặp một cô gái khác bảo tôi ký vào một quyển sổ dày có ghi danh sách những tù nhân khám sức khỏe. Họ bảo tôi ký tên vào sổ; vì sổ này họ dùng để báo cáo với cấp trên rằng các tù nhân nhập trại đều được kiểm tra, chăm sóc sức khỏe. Họ lại dẫn tôi về buồng giam. Ngày hôm sau trực trại tên Chanh lại tới gọi tôi mặc quân áo dài để đi học nội quy trại giam. Tôi đi theo viên công an này tới gần cổng trại, vào một căn nhà 2 gian gọi là "Nhà Văn Hóa".

Tại đây tôi thấy có khoảng 20 tù nhân chưa mặc áo tù, giống như tôi. Chúng tôi được tập trung vào một căn phòng, có một tù nhân tên là Trung, còn gọi là Trung Văn hóa, một người tù khác tên là Dũng; hai người này phụ trách lớp học nội quy trại giam. Có một công an tên là Hồng quản lý lớp học, nhưng anh ta không trực tiếp hướng dẫn dạy nội quy gì cả. Giao lớp học lại cho Trung và Dũng hướng dẫn; Viên công an này đi đâu không rõ. Tù nhân tên Trung ngồi trên bàn giáo viên, tù nhân tên Dũng thì hướng dẫn các "học viên" cách điền tên vào một tờ giây gọi là danh sách các phạm nhân tham gia học nội quý ngày…tháng… Nói là đi học nhưng thức ra chẳng học hành gì cả. người tù tên Trung chỉ làm cái việc uy hiếp những tù nhân mới tới bằng những lời răn đe và bày cách cho họ biết làm sao có lợi cho cán bộ, "hướng dẫn" cách chạy đội, chạy buồng… Hết một buổi sáng học nội quy nhưng tôi chẳng học được thứ gì vì thực ra họ không dạy nội quy. Ngày hôm sau tôi lại được gọi đi học nội quy.  Viên công an tên Hồng lại giao cho tù nhân tên Trung một tập giấy, bảo anh ta đọc cho chúng tôi nghe một số nhưng quy định của trại giam. Tù nhân Trung đọc xong một lượt rồi phát cho mỗi người chúng tôi một tờ giấy có in dòng chữ: Bài thu hoạch sau khóa học nội quy trại giam.

Người công an tên Hồng bảo chúng tôi ghi vào đó rằng đã được tham gia 1 tuần học nội quy và nắm rõ những quy định trại giam.

Mặt sau của trang giấy có in dòng chữ gì đó tôi không nhớ, nhưng đại khái là phần tự đánh giá của bản thân và lời hứa cam kết thực hiện đúng nội quy của trại giam cùng những  gì gì đó. Tôi cầm tờ giấy trên tay lật đi lật lại xem rồi dơ tay xin ý kiến: Công an Hồng cho phép tôi được nói.

Tôi nói: Thưa cán bộ chúng tôi mới tham gia khóa học 2 buổi sao lại bảo chúng tôi ghi là một tuần, hơn nữa trên thực tế chúng tôi chỉ mới được nghe đọc qua một lần làm sao nhơ nổi. Tôi xin trả lại giấy này cho cán bộ, tôi sẽ không làm bài và không cam kết gì cả, bởi lẽ tôi thấy làm thế này là không trung thực.

Cán bộ Hồng hỏi tôi: Anh tên gì? Tội gì?

Tôi trả lời: Thưa cán bộ! Tên tôi là Nguyễn Trung Tôn, tôi bị kết án theo điều 88 bộ luật hình sự, nhưng tôi khẳng định tôi không có tôi.

Cán bộ Hồng nói: Anh ngồi xuống chút nữa tôi sẽ làm việc riêng với anh.

Tôi bị tách ra khỏi phòng học. Một lát sau cán bộ Hồng cho người gọi tôi tới gặp anh ta:

Cán bộ Hồng nói: Tôi nói cho anh biết, ở ngoài đời anh như thế nào tôi không biết, nhưng anh đã vào đây thì anh phải có nghĩa vụ tuân thủ những hướng dẫn của cán bộ.

Tôi trả lời: Tôi đồng ý là phải tuân thủ những quy định của trại giam và cán bộ, nhưng không có nghĩa là tôi lại làm dối tra vào bản thu hoạch được.  Sao mới tham gia 2 buổi mà lại bảo chúng tôi ghi một tuần? Hơn nữa tôi chẳng có tội tình gì, nên tôi cũng chẳng cần phải cầu xin sự khoan hồng gì cả.

Cán bộ Hồng nói: Anh nhận tội hay không là việc của anh ở trước tòa án, chúng tôi là người quản lý anh theo bản án của tòa. Anh đã vào đây thì anh phải chấp nhận. Đặc biệt tôi cho anh biết nếu anh lợi dụng để tuyên truyền tư tưởng phản động của anh cho những tù nhân khác thì anh có thể còn bị bắt và xét xử thêm án mới đấy! Thôi anh về buồng đi.

Tôi đứng dạy đi theo một công an khác trở về buồng giam.

Về buồng giam tôi đem chuyện học nội quy nói với vài anh em và hỏi xem trước đây, khi vào trại họ có được học nội quy cách chu đáo không?

Một tù nhân người Tây nguyên tên là Y Thớt cho tôi biết: Ai cũng vậy thôi vào đây đều phải đi học nội quy theo quy định, nhưng chỉ học một ngày hay 2 ngày gì đó thôi, quy định là 1 tuần học nội quy, nhưng cán bộ họ ăn bớt thời gian để còn kiếm tiền. Các tù nhân hàng năm đều bị kiểm tra đột xuất về nội quy, nếu bất ngờ đoàn kiểm tra hỏi ai về một điều nào đó mà người đó không thuộc thì năm đó tù nhân đó không được xếp loại khá trở lên thì coi như mất giảm án.

Tôi hỏi: Họ có dạy đâu mà bảo rằng tù nhân phải thuộc?

Y Thớt nói: Phải tự chép lại từng điều mà học tranh thủ chứ. Nhiều người vào tù không biết chữ, một năm đi học lớp xóa mù đâu được 5 hay 10 buổi, thế mà cuối năm vẫn phải làm bài kiểm tra để báo cáo thánh tích của trại.

Tôi hỏi: Mỗi năm học có mấy buổi thì sao xóa được mù chữ hả anh?

Y Thớt nói: Thì bên ban giáo dục họ giao cho mấy thằng tù phụ trách lớp, khi kiểm tra chúng viết thay cho những người học xóa mù. Học đi học lại mấy chữ A,B, C thôi mà. Ở buồng này có thằng Sồng đấy ( Y Thớt chỉ về phía một tù nhân) Nó vào trại này mấy năm rồi nó không biết chữ nào, học trên ban giáo giục mấy buổi cuối năm nó vẫn phải nộp bài thi. Nhưng Sồng nó chịu khó lắm, tôi nào nó cùng nhờ người chỉ cho nó cách học, nó mang Kinh thánh ra chép lại từng đoạn một để tập viết rồi tập đọc, bây giờ nó đọc Kinh thánh được rồi đấy.

          Ở buồng giam số 2 trại giam Ba Sao Hà Nam vào thời điểm tôi ở đó có khoảng 10 tù nhân người Tây Nguyên và 7 người HMoong quê Tây Bắc, hầu hết họ đều theo đạo Tin lành, họ sống thật thà hiền lành, khiêm tốn và trong số họ có rất nhiều người nói tiếng Việt còn chưa thạo. Tuy là người dân tộc thiểu số, nhưng những năm tháng tù đầy cũng đã trang bị cho họ những kỷ năng sống để tự bảo vệ bản thân trước những quy định hà khắc và sự gian manh mánh lới của những cán bộ trại giam và những tù nhân hình sự lưu manh.

Tôi không học được gì từ những buổi học nội quy do trại giam tổ chức, nhưng lại học được rất nhiều bài học giá trị từ những người bạn tù thân thiện.

"Còn nữa"

Thanh hóa ngày 27/06/2016

Nguyễn Trung Tôn